EMDR Nedir? Yöntemleri, Faydaları ve Süreci

Hayatta yaşanan travmatik olaylar, bazen zihnimizde ve bedenimizde derin izler bırakabilir. Bu izler, günlük yaşamımızı etkileyen, duygusal ve fiziksel sıkıntılara yol açabilir. İşte tam bu noktada, travmaların etkilerini azaltmak ve bireylerin daha sağlıklı bir yaşam sürmelerine yardımcı olmak için EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) terapisi devreye girer. Bu yazıda, EMDR’nin ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve kimler için uygun olduğunu detaylı bir şekilde ele alacağız.

EMDR Nedir?

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), 1987 yılında psikolog Francine Shapiro tarafından geliştirilmiş bir terapi yöntemidir. Bu yöntem, travmatik anıların beyindeki etkilerini azaltmayı ve bu anıları yeniden işleyerek bireylerin duygusal yüklerinden kurtulmalarını hedefler. EMDR, bireylerin travmatik olayları yeniden hatırlamasını sağlarken, bu olaylara bağlı olumsuz duyguları ve düşünceleri yeniden çerçevelemelerine yardımcı olur.

EMDR’nin temel prensibi, travmatik anıların beyinde “işlenmeden” kalmasıdır. Yani bu anılar, sanki hala yaşanıyormuş gibi duygusal ve fiziksel tepkilere neden olabilir. EMDR, bu anıların beynin sağlıklı bir şekilde işlemesini sağlayarak, kişinin bu olumsuz etkilerden kurtulmasını sağlar.

EMDR Nasıl Çalışır?

EMDR terapisinin en dikkat çekici yönlerinden biri, çift taraflı uyarım kullanmasıdır. Çift taraflı uyarım, göz hareketleri, dokunma ya da ses gibi uyaranlarla sağlanır. Bu yöntem, beynin her iki yarıküresini uyararak travmatik anıların işlenmesini kolaylaştırır.

Terapinin temel süreci şu şekilde işler:

• Travmatik olayın hatırlanması: Terapist, bireyin yaşadığı travmatik olayı hatırlamasını ve bu olaya bağlı duyguları tanımlamasını ister.
• Göz hareketleri veya diğer uyaranlar: Birey, bu travmatik olayı düşünürken, terapist tarafından yönlendirilen göz hareketlerini takip eder ya da diğer çift taraflı uyarımları alır.
• Yeniden işleme: Bu süreçte, birey travmatik anıya karşı daha nötr bir bakış açısı geliştirir. Olumsuz duygular azalır ve yerine daha olumlu düşünceler yerleşir.

EMDR’nin Faydaları

EMDR, birçok psikolojik rahatsızlıkta etkili bir şekilde kullanılmaktadır. İşte EMDR’nin faydalarından bazıları:

Travma sonrası stres bozukluğunu (TSSB) hafifletir: EMDR, savaş, doğal afet, kazalar veya istismar gibi olaylardan kaynaklanan TSSB belirtilerini azaltmada oldukça etkilidir.

Olumsuz düşünce ve inançları değiştirir: Bireylerin “Ben değersizim” veya “Ben güçsüzüm” gibi düşüncelerini daha sağlıklı inançlarla değiştirmelerine yardımcı olur.

Kaygı ve depresyonu azaltır: EMDR, yalnızca travmatik olaylar değil, aynı zamanda anksiyete ve depresyon gibi diğer ruhsal sağlık sorunlarında da fayda sağlar.

Kişisel güçlenmeyi destekler: Bireylerin geçmiş olayların etkisinden kurtulmalarını sağlayarak, daha güçlü bir benlik algısı geliştirmelerine katkıda bulunur.

EMDR Hangi Durumlarda Kullanılır?

EMDR, birçok psikolojik sorun için etkili bir terapi yöntemi olarak kabul edilmektedir. İşte bu yöntemin kullanıldığı bazı durumlar:

• Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB)
• Anksiyete bozuklukları
• Depresyon
• Panik bozukluk
• Fobiler
• Bağımlılıklar
• Kayıp ve yas süreci
• Kronik ağrılar

EMDR’nin etkili olabilmesi için terapistin bu yöntemde uzmanlaşmış olması önemlidir. Ayrıca, bireyin terapiye açık olması ve sürece güvenmesi de başarıyı artıran faktörler arasındadır.

EMDR Terapisi Süreci

EMDR terapisi genellikle sekiz aşamadan oluşur. Bu aşamalar, bireyin travmalarını anlamasına ve bu travmaların etkilerinden kurtulmasına yardımcı olur.

1. Değerlendirme: Terapist, bireyin yaşam öyküsünü dinler ve hangi travmaların ele alınacağına karar verir.

2. Hazırlık: Terapist, bireye süreci hakkında bilgi verir ve çift taraflı uyarım tekniklerini açıklar.

3. Değerlendirme: Bireyin travmatik olaylara bağlı duygularını, düşüncelerini ve beden duyumlarını tanımlaması sağlanır.

4. İşleme: Travmatik olay, çift taraflı uyarım teknikleri kullanılarak yeniden işlenir.

5. Yeniden çerçeveleme: Olumsuz inançlar, daha olumlu ve işlevsel düşüncelerle değiştirilir.

6. Fiziksel kontrol: Bireyin travmatik olayla ilgili bedensel tepkileri değerlendirilir ve bu tepkiler üzerinde çalışılır.

7. Bitiş: Terapist, süreci tamamlar ve bireyin terapiden sonra kendini nasıl hissettiğini değerlendirir.

8. İzleme: Terapinin etkileri uzun vadede değerlendirilir ve gerektiğinde ek seanslar planlanır.

EMDR Hakkında Yanılgılar

EMDR, birçok kişi için hala yeni bir terapi yöntemi olduğundan, bazı yanılgılarla karşılaşabiliriz. İşte bunlardan bazıları:

• EMDR, yalnızca göz hareketlerinden ibarettir: Göz hareketlerinden çok daha fazlasını içerir. Bu terapi, travmaların beyindeki etkilerini değiştirmek için yapılandırılmış bir süreçtir.
• EMDR hızlı bir çözümdür: EMDR, etkili bir yöntem olmasına rağmen, sabır ve zaman gerektirir. Her bireyin sürece verdiği tepki farklıdır.
• EMDR yalnızca travmalar için kullanılır: EMDR, travmaların yanı sıra anksiyete, depresyon ve diğer birçok ruhsal sağlık sorunu için de faydalıdır.

Sonuç

EMDR, travmaların ve olumsuz duyguların etkilerini azaltmak için güçlü bir terapi yöntemidir. Beynin doğal iyileşme süreçlerini destekleyerek, bireylerin geçmişin yüklerinden kurtulmasını ve daha sağlıklı bir yaşam sürmesini sağlar. Eğer travmatik olayların etkilerinden kurtulmak ve duygusal özgürlüğünüzü yeniden kazanmak istiyorsanız, EMDR terapisi sizin için etkili bir seçenek olabilir.

Doğru Uzmanı Bulmak

Deneyimli bir uzmandan destek almak, iyi olma sürecinin en önemli adımıdır. Türkiye’nin 81 ilinde uzman psikologlara ulaşmak için ;

Kaynakça

• Shapiro, F. (2001). Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR): Basic Principles, Protocols, and Procedures. Guilford Press.
• National Institute of Mental Health. (2021). EMDR Therapy. Retrieved from https://www.nimh.nih.gov